#UN75: Geloof me, ik ben politicus.

In een wereld van dramatische veranderingen en complexe problemen, van de COVID-19 pandemie tot de klimaatcrisis, hebben we meer dan ooit behoefte aan collectieve actie.

Daarom heeft de VN, om haar 75e verjaardag te vieren, een wereldwijde dialoog opgezet. Op een cruciaal moment in de geschiedenis van de VN vragen ze mensen om hun stem te laten horen; om de koppen bij elkaar te steken om te bepalen hoe we beter kunnen herstellen van de pandemie en een betere wereld kunnen realiseren.

NIMD is het helemaal eens met deze speciale oproep tot dialoog en inclusie, tot het openstellen voor discussie en het horen van alle stemmen. Het is de kern van wat we doen. En we geloven dat het de kern is van inclusieve democratie.

---

Thijs Berman, uitvoerend directeur, NIMD

Als voormalig politicus weet ik maar al te goed hoe veel mensen hun gekozen leiders zien - met een zekere mate van (soms terechte) achterdocht. Ik heb het geluk gehad om van binnenuit mee te maken hoe de meeste politici oprecht proberen het beste van zichzelf te geven. Maar als huidige kiezer kan ik het wantrouwen begrijpen; hoe kan ik zeker weten dat de persoon op wie ik stem zijn beloften zal nakomen?

Eerlijk gezegd kun je daar niet altijd zeker van zijn. En er is een kans dat je het met me eens bent. Misschien ben je een Machiavelliaan die gelooft dat politici alleen op zichzelf uit zijn. Misschien denk je echt dat politici te vertrouwen zijn, maar worden ze beperkt door de beperkingen van de moderne tijd dankzij Thomas Friedman'sgouden dwangbuis'. Hoe dan ook, het betekent dat verkiezingsbeloften aan het publiek ondergeschikt zijn aan een groter motief, aan onvermijdelijke compromissen - en dus zijn al te harde beloften niet te vertrouwen.

Maar ik wil een verandering zien in onze samenleving - een verandering waardoor we wat meer vertrouwen kunnen hebben in onze gekozen leiders.

De spil van elke democratie

Het bewijs weerspiegelt een gebrek aan vertrouwen in de politiek wereldwijd. Neem onze vrienden in het Verenigd Koninkrijk - een ontmoedigend Ipsos MORI-peiling 2019 toonde aan dat het publiek politici zag als de beroepsgroep die het minst geneigd was de waarheid te vertellen. Linksom of rechtsom, de kiezers zeiden dat we minder eerlijk waren dan makelaars, reclame-experts en zelfs bankiers. De hetzelfde wantrouwen wordt getoond in andere landen.

 

Helaas is dit ongrijpbare vertrouwen een essentieel ingrediënt voor elke democratie. Als je doorgaat met een cyclus van het kiezen van andere mensen Om je rechten en belangen te beschermen, moet er vertrouwen zijn in de cyclus. Als ik op een bepaalde partij of kandidaat stem, verwacht ik dat hun beleid wordt uitgevoerd.

Houdt de democratie haar belofte?

De belofte van democratie is dat we samenwerken, dat we een regering bouwen op basis van consensus en dat we als samenleving samen vooruitgang boeken en niemand achterlaten. Het is de beste manier waarop naties zichzelf kunnen besturen en het is wat mij in de eerste plaats in de politiek bracht als voorvechter van democratie. Maar ongelijkheid bestaat nog steeds en we moeten onze democratieën verbeteren als ze resultaten willen boeken.

In veel landen, zelfs in geavanceerde democratieën zoals Nederland, hebben we ons nog niet verzekerd van de volle steun van het publiek voor de hele politieke klasse. En inderdaad, een solide democratie is afhankelijk van het vermogen van mensen om sceptisch te zijn, maar ook van hun vermogen om te vertrouwen. We zijn niet op zoek naar blind vertrouwen, maar we hebben vertrouwen nodig in het idee dat politici en politieke instellingen zich aan de regels houden en het publiek op de eerste plaats zetten.

 

Dat is wat kiezers in staat stelt om eerlijke en rationele keuzes te maken op de dag van de verkiezingen en om de politieke klasse ter verantwoording te roepen.

Sinds de jaren 1970 schommelt het vertrouwen in politici echter. Nauwelijks een bemoedigend teken, maar het ontbreken van een duidelijke trend betekent dat we niet voorbestemd zijn voor een van beide manieren, en misschien is dat vertrouwen iets dat kan worden bewust gebouwd, in tegenstelling tot een toevalstreffer.

Vaak wordt ons vertrouwen pas echt op de proef gesteld tijdens een crisis. Met COVID-19 en al zijn politieke gevolgen zie ik een kans voor ons om het vertrouwen in de politiek op een onmiskenbaar positieve trend te zetten.

De verandering die ik wil zien

De verandering die we nodig hebben is dat de dialoog wordt gebruikt als middel om dit vertrouwen op te bouwen. Niet alleen nu, ter ere van het 75-jarig bestaan van de VN, maar landen over de hele wereld zouden dialoog moeten integreren in hun democratieën als een kernaspect van hun politieke cultuur.

Het meest effectieve instrument van NIMD voor het opbouwen van vertrouwen tussen politici zijn de dialoogplatforms. Vanaf onze allereerste opdracht in Zuid-Afrika 20 jaar geleden zagen we hoe het inzetten van dialoog een politieke realiteit totaal kon veranderen. Van vijandigheid naar vrienden en van vijanden naar partners.

Dus hoe kan dialoog ons vertrouwen in politici en politieke instellingen verbeteren, en hoe zou die dialoog eruit moeten zien? Op basis van onze ervaring denken wij dat de dialoog op lokaal niveau moet worden gevoerd, voor maximale inclusiviteit moet worden ontworpen en de juiste steun van derden en deskundigen moet krijgen om ervoor te zorgen dat alle partijen als gelijken deelnemen. Het publiek en politici moeten hun agenda kunnen bepalen op basis van overleg, niet een dominante nationale of internationale actor.

 

Als we deze drie principes als uitgangspunt nemen, volgt inclusieve besluitvorming al snel. Dit is onze beste kans om het bestuur dichter bij de mensen te brengen en zo beleid te krijgen dat beter is afgestemd op de behoeften van het publiek.

Vertrouwen in het hart van de moderne politiek

Toen de VN het thema bekendmaakte voor hun 75^th verjaardag een dialoog was, gaf het me hoop dat de internationale gemeenschap zich realiseerde hoe belangrijk het opbouwen van vertrouwen is voor een duurzame democratische ontwikkeling. En het feit dat de VN heeft gevraagd om de dialoog zo verstrekkend te laten zijn, geeft me de hoop dat dit niet slechts window dressing is; dit is het echte werk. Sinds het werk van NIMD in Zuid-Afrika meer dan 20 jaar geleden hebben we in tientallen landen de dialoog gebruikt als middel om vooruitgang te boeken, en het werkt.

Bovendien is dit een continu proces. Een voortdurend gesprek tussen regeringen en hun bevolking is de kern van inclusief bestuur. Vrouwen en jongeren - om maar de grootste groepen te noemen - zijn te lang buitengesloten geweest en de dialoog is het juiste instrument om hen eindelijk uit de kou te halen.

Dus als je me vraagt welke verandering ik zou willen zien, antwoord ik dat we de dialoog moeten openen tussen bestuurders en bestuurders, de haves en de have-nots. Door middel van dialoog kunnen we als wereldwijde samenleving de vertrouwenskloof overbruggen en een echt duurzaam pad naar ontwikkeling inslaan.