#RightsCon2019: saai, hartverwarmend, sprankelend!

Deze week is Will Derks van het NIMD in Tunis. #RightsCon2019. Als Innovatieadviseur is hij daar om de nieuwste ideeën en uitvindingen te ontdekken die ons kunnen helpen technologie te gebruiken om de democratie te bevorderen. Elke dag deelt hij de lessen die hij heeft geleerd en de verhalen van mensen die hij in Tunis heeft ontmoet. Dit is deel 3 van zijn conferentiedagboek. Klik hier om te lezen deel 1 en deel 2.

Een goede vriend van mij - die niet bij naam genoemd zal worden - vond conferenties vaak behoorlijk saai en hij definieerde de hel eens als 'een conferentie zonder einde'. Ik denk dat hij gelijk had; conferenties kunnen saai zijn en je voorstellen dat je tot in de eeuwigheid op een geestdodende conferentie zit, is inderdaad een eng vooruitzicht. Maar er zijn goede en slechte conferenties. Dit is een goede. Misschien met af en toe een vervelende workshop. Maar, zoals ik al eerder zei, de RechtenCon biedt zoveel om uit te kiezen dat er altijd wel iets inspirerends te doen is.

Of hartverwarmend, zoals het geval was met VoTek. Ik koos die sessie niet alleen omdat het een van de weinige was die puur Tunesisch leek - NIMD heeft een succesvol programma in dit land, in samenwerking met de Centrum voor mediterraanse en internationale studies (CEMI) - maar ook omdat ik al lange tijd geïnteresseerd ben in digitale platforms voor deelnemergestuurde propositieontwikkeling en besluitvorming. VoTek is zo'n platform, verbazingwekkend genoeg ontwikkeld door een groep jonge Tunesiërs van begin twintig. Hun visie op technologie voor participatieve democratie - vooral op gemeentelijk niveau in Tunesië - was verfrissend, terwijl hun vrolijke, enthousiaste presentatie van het platform aanstekelijk werkte. Niet verrassend kon ik echter de, nou ja... vaderlijke neiging niet weerstaan om hen te vermanen en te wijzen op een aantal valkuilen en gevaren. Maar ik ben er vrij zeker van dat hun enthousiaste betrokkenheid bij het lot van hun land hen zal helpen om de meeste van deze te overwinnen en hun onderneming succesvol te maken. Ik wens hen al het geluk dat ze verdienen.

Zo nu en dan heb je zo'n sprankje hoop nodig in wat anders soms een sombere strijd lijkt tussen aan de ene kant een enorm aantal kleinere en kleinere NGO's verspreid over de hele wereld, en aan de andere kant een handvol gigantische bedrijven in Californië. De conferentie gaat over mensenrechten in het digitale tijdperk, weet je nog, en sinds de Arabische Lente in 2011 zijn we voorgoed genezen van ons techno-utopisme. Digitale technologie, zo weten we nu, is niet alleen goedaardig, maar kan ook heel gevaarlijk zijn en onze rechten, onze democratieën, onze samenlevingen fundamenteel ondermijnen.

Veel sessies op RightsCon gingen op de een of andere manier over dit spanningsveld en ik was vooral geïnteresseerd in de sessies met doorsnee titels als 'Political Ads on Social Networks: Tearing the Curtain of Opacity', of 'It's the Business Model, Stupid! Gerichte reclame en mensenrechten'. Wat tijdens dergelijke workshops werd besproken is in feite de enorme impact op alles en iedereen van het massaal en zonder toestemming verzamelen van gegevens. De sessies gaan verder met het verkennen van de daaropvolgende microtargeting, die ons gedrag beïnvloedt van winkelen tot stemmen - een macht die wordt verkocht aan iedereen die bereid is te betalen. In engere politieke termen: ook al weten we wat er bijvoorbeeld is gebeurd met Cambridge Analytica, digitale politieke reclame is nog steeds grotendeels ongereguleerd. En zelfs als er wetten zijn, kunnen er nog steeds louche dingen gebeuren in cyberspace en kunnen politici online vuil spel spelen en er nog steeds gemakkelijk mee wegkomen.

Een van de belangrijkste conclusies was dan ook dat het beschermen van privacy essentieel is als we andere mensenrechten willen beschermen, en dat is precies waar een aantal van deze NGO-strijders zich op richten. Neem bijvoorbeeld FuzzifyMe  - de naam zegt het al! - of de Bedrijfsverantwoordingsindex 2019 van Ranking Digital Rights, die 24 van 's werelds machtigste internet-, mobiele en telecommunicatiebedrijven beoordeelt op hun openbaar gemaakte toezeggingen en beleid met betrekking tot de vrijheid van meningsuiting en privacy. Deze index laat zien dat er nog een lange weg te gaan is, zowel voor bedrijven als voor overheden, die hun zaakjes op orde moeten krijgen en moeten beginnen met het aannemen van wetten voor de 21e eeuw om hun burgers, hun burgerrechten en democratie te beschermen en er ook voor moeten zorgen dat deze wetten worden nageleefd.

Natuurlijk heb ik hier moeten vereenvoudigen wat in feite heel complex is. Als je dieper in dit belangrijke onderwerp wilt duiken, lees dan het artikel 'Gerichte reclame verpest het internet en breekt de wereld' door Nathalie Maréchal, senior onderzoeksanalist bij Ranking Digital Right, die de stralende ster was in deze echt sprankelende sessies.

Nu op weg om hier meer van te zien!