INVESTEREN IN ALLEDAAGSE DEMOCRATIE

Dalila Brosto, NIMD-kennisadviseur

De democratie verkeert in een staat van malaise. Dat lijkt tenminste de uitkomst te zijn van een recente onderzoek door het nieuwe Centrum voor de toekomst van de democratie van de Universiteit van Cambridgewaar 57,5 procent van de respondenten zei ontevreden te zijn over de democratie.

Bijna 60% van de respondenten uit 154 landen uitte algemene ontevredenheid over de democratie in hun eigen land, het hoogste niveau in bijna een kwarteeuw. De hoogste niveaus van ontevredenheid werden geregistreerd in grote democratieën zoals Australië, de VS en het VK, terwijl kleinere democratieën zoals Denemarken en Nederland, evenals Aziatische democratieën, hogere niveaus van steun toonden.

De onderzoekers stellen dat gebeurtenissen zoals economische schokken en corruptieschandalen de publieke ontevredenheid kunnen aanwakkeren. Bovendien geloven ze dat als we het vertrouwen in de democratie willen herstellen, democratische instellingen in staat moeten zijn om de grote crises van ons tijdperk aan te pakken, van economische crashes tot de dreiging van de opwarming van de aarde. Maar kan de democratie aan deze hoge eisen voldoen? Waarom proberen we de ontevredenheid niet tegen te gaan door te investeren in de democratie van alledag, door manieren te vinden om te debatteren en deel te nemen aan het levende proces dat onze democratie is?

Democratie: een werk in uitvoering

Misschien is een deel van het probleem dat we ervan uitgaan dat democratieën een einddoel zijn, dat in staat is om de zorgen van burgers zelf aan te pakken. De waarheid is dat democratie een nooit eindigend proces is, met nieuwe praktijken en experimenten die hen helpen zich aan te passen aan uitdagingen die voortkomen uit sociale, culturele en technologische veranderingen.

Daarom zijn voortdurende hervormingen en het bedenken van nieuwe manieren van participatie zo relevant. Niet alleen denken aan verkiezingscycli, maar het debat brengen naar de plaats waar het overheidsbeleid daadwerkelijk wordt bedacht, uitgevoerd en geëvalueerd; democratische besluitvorming. Dit betekent verder gaan dan mobilisatie, de participatie verhogen en burgers een luidere stem geven door hun vermogen tot betrokkenheid bij publieke zaken te vergroten.

Lokaal gaan

Op lokaal niveau kan dit betekenen dat gemeenschappen niet alleen kunnen deelnemen aan het ontwerp en de levering van diensten, maar ook aan de besluitvormingsprocessen die bepalen welke diensten worden geleverd, hoe en door wie. Participatief budgetteren bijvoorbeeld - een systeem waarbij burgers deelnemen aan meerdere debatten en beraadslagingen en uiteindelijk stemmen over hoe een bepaald percentage van de gemeentelijke begroting wordt besteed - heeft een nieuw mechanisme voor burgers gecreëerd om macht uit te oefenen op grote schaal.

Deze democratische innovatie begon in Porto Alegre, Brazilië en breidde zich snel uit over de hele wereld, waardoor de relatie tussen overheden en geregeerden veranderde. In Parijsparticipatieve budgettering biedt Parijzenaars een budget van €500 miljoen euro voor de gehele ambtstermijn, waarmee Parijs het grootste participatieve budget ter wereld wordt. De volgende stap is om het proces te verbeteren door de collectieve geest en betrokkenheid van Parijzenaars aan te moedigen - niet alleen in het voorstel, maar ook in de uitvoering van projecten. Het feit dat zoveel autoriteiten deze aanpak overnemen is een teken dat het werkt.

Het publiek erbij betrekken; de democratie versterken

Gemeenteraden moeten begrijpen dat ze door in contact te treden met hun gemeenschappen vertrouwen kunnen opbouwen op een manier die niet mogelijk is via de nationale politiek. Burgers hoeven geen experts te zijn om bij te dragen aan een constructief debat of relevante ideeën te hebben. Hun meningen, ideeën en stemmen moeten deel uitmaken van het overleg, zelfs in het geval van complexe beleidskwesties. Bijvoorbeeld, BurgerLab lanceerde in 2015 een online platform om overheden een digitaal participatieplatform te geven om hun burgers te betrekken bij de besluitvorming. Meer dan 100 lokale overheden hebben het tot nu toe gebruikt.

Andere voorbeelden hebben betrekking op het gebruik van technologie om burgers en hun toegang tot informatie te versterken en hen zo dichter bij de ontwikkeling van wetgeving te brengen. Organisaties zoals Voxe.orgvergelijken politieke agenda's in zo'n twintig landen. NIMD's partner in Kenia, Mzalendoverspreidt informatie over het parlement en parlementsleden onder kiezers. Door participatie op deze manier te stimuleren, wordt het vertrouwen van het publiek in de democratie versterkt, en maakt de weg vrij voor betere beleidsvorming.

Uiteindelijk zal democratie altijd tekortschieten als we niet inzien dat het een proces is dat voortdurend verbeterd moet worden om de uitdagingen van deze tijd aan te kunnen. Het verbeteren van de participatie zal helpen om de kloof tussen bestuurders en geregeerden te dichten en het publiek in het hart van de oplossing te plaatsen. Dat betekent teruggaan naar de basis en manieren vinden waarop mensen deel kunnen uitmaken van het democratische proces - kortom, investeren in alledaagse democratie.