1TP5DemocratieDrinks op Ubuntu: Een pad naar welzijn door gemeenschap

Kunnen we echt gedijen in een wereld die alleen gericht is op individualisme?  

In onze laatste sessie van 1TP5DemocratieDrinks Den HaagDorine van Norren deelde een tot nadenken stemmend inzicht: mensen zijn van nature sociale wezens en zijn sterk afhankelijk van onze gemeenschappen. Onze omgeving, met name de mensen om ons heen, bepaalt in grote mate ons welzijn. Dus, kunnen we echt alleen slagen? Het antwoord van Norren is een duidelijk "nee".  

Het gesprek draaide om Ubuntu waarbij Tayuh Ngenge, kennisexpert van het Nederlands Instituut voor Meerpartijendemocratie (NIMD)met ervaring met constitutionele transities in Afrikaanse rechtbanken. Dorine van Norren, de spreker van de avond, deelde haar inzichten en beantwoordde vragen van het publiek over hoe deze uit de Bantoes afkomstige Afrikaanse filosofie persoonlijke en gemeenschapsprioriteiten leidt in relatie tot welzijn en democratie. Haar uitgebreide kennis van het onderwerp is gebaseerd op haar onderzoek en interviews als onderdeel van haar promotieonderzoek naar de interdisciplinaire kijk op Sustainable Development Goals vanuit verschillende perspectieven van het Mondiale Zuiden, waaronder Ubuntu in het Zuid-Afrika van na de apartheid, waar ze ook woonde als uitwisselingsstudent aan de Universiteit van Kaapstad.  

Dorine legde uit hoe Ubuntu de nadruk legt op gemeenschap, onderlinge verbondenheid en het belang van wederzijdse hulp - een wereldbeeld waarvan Dorine zei te geloven dat het zou leiden tot meer inclusieve, mensgerichte oplossingen voor de wereldwijde uitdagingen van vandaag, in het bijzonder relevant voor de professionals in het publiek. Hier volgt een blik op de belangrijkste punten uit de discussie.  

Wat is Ubuntu?  

Ubuntu is meer dan een concept - het is een manier om naar de wereld te kijken. Vaak vertaald als "Ik ben omdat wij zijn", is het een filosofie die menselijke relaties en solidariteit centraal stelt. Ubuntu herinnert ons eraan dat niemand geïsoleerd leeft - ons welzijn is nauw verbonden met het welzijn van de mensen om ons heen en de wereld die we delen, aldus Dorine. Deze filosofie resoneert krachtig, vooral in het licht van de Internationale Dag van de Geestelijke Gezondheid vorige week. Zoals Dorine al aangaf, is persoonlijk welzijn intrinsiek verbonden met de mensen, de samenleving en de omgeving waar we deel van uitmaken. Ubuntu benadrukt dat het welzijn van het individu onlosmakelijk verbonden is met het welzijn van het collectief, waardoor het bijzonder relevant is als je bedenkt hoe het welzijn van de groep - en de natuur - essentieel is voor de persoonlijke geestelijke gezondheid.  

Ubuntu en de democratie van Zuid-Afrika  

In Zuid-Afrika speelde Ubuntu een belangrijke rol bij de overgang naar democratie na de apartheid. Dorine merkte op dat hoewel Ubuntu alleen in de ontwerpgrondwet werd opgenomen - voornamelijk om de Waarheids- en Verzoeningscommissie in staat te stellen - de waarden ervan - collectieve waardigheid, maatschappelijke plichten en herstelrecht met het oog op verzoening - in de Zuid-Afrikaanse grondwet zijn opgenomen. Ubuntu wordt beschouwd als onderdeel van de juridische geschiedenis en wordt momenteel gebruikt door de rechtbanken. Een krachtig voorbeeld is hoe rechtbanken Ubuntu-waarden hebben gebruikt in zaken rond sociaaleconomische rechten, in het bijzonder in huisvestingsgeschillen. In plaats van enkel te focussen op individuele eigendomsrechten, hebben de rechtbanken rekening gehouden met de bredere context van de gemeenschapsdynamiek en de koloniale geschiedenis rond townships en landeigendom, wat aantoont hoe Ubuntu kan bijdragen tot een meer holistische benadering van justitie.  

De kracht van wederzijdse hulp en collectieve waardigheid  

Een van de centrale ideeën van Ubuntu is wederzijdse hulp, het geloof dat we beter worden als we elkaar helpen. Dorine benadrukte dat democratie volgens Ubuntu niet alleen over individuele rechten gaat. Het gaat over gedeelde verantwoordelijkheid en betrokkenheid bij de gemeenschap, waarbij gemeenschappelijke rechten boven individuele rechten worden gesteld als ze de gemeenschap schaden. Democratie vergt inspanningen van iedereen - niet alleen van verkozen leiders - en werkt het best wanneer mensen zich bekommeren om het welzijn van de hele groep. Centraal in Ubuntu staat de besluitvorming op basis van consensus, wat een geweldige link legt met het onderwerp van onze komende 1TP5DemocratieDrinks Den Haag evenement over het thema participerende democratie, waarbij burgers rechtstreeks kunnen meepraten over politieke beslissingen over zaken die ons allemaal aangaan, zoals het klimaat.  

Ubuntu omarmen: Een relationele benadering van duurzame ontwikkeling  

Dorine stelde dat de Duurzame Ontwikkelingsdoelen (SDG's) weliswaar een revolutie teweeg hebben gebracht in mondiale partnerschappen en Noord-Zuidsamenwerking, wat heeft geleid tot aanzienlijke en noodzakelijke vooruitgang, maar ze gaf eerlijk toe dat, nu de benchmarks voor 2030 nog lang niet zijn gehaald, er steeds meer reden is om te kijken naar gemeenschapsgerichte benaderingen. Ze pleitte voor een verschuiving van een doelgericht kader naar een kader dat gericht is op het opbouwen van relaties, in lijn met de Ubuntu-filosofie. In tegenstelling tot de SDG's, die prioriteit geven aan specifieke resultaten, waardeert Ubuntu het proces en het welzijn van de gemeenschap, wat de noodzaak benadrukt van een meer relationele en inclusieve weg naar het collectieve welzijn en de ecologisch duurzame vooruitgang die we nastreven. Inheemse en niet-westerse perspectieven worden vaak over het hoofd gezien in wereldwijde beleidsdiscussies, en door haar werk aan het onderzoek naar Ubuntu en andere op gemeenschappen gebaseerde perspectieven denkt ze dat een dergelijke ontwikkeling door "wederzijdse hulp" precies is wat we nodig hebben om een vreedzamere en rechtvaardigere wereld te creëren.  

Dorine's inzichten benadrukken hoe deze filosofie kan inspireren tot een meer empathische, gemeenschapsgerichte benadering van de grootste uitdagingen in de wereld, terwijl we op zoek gaan naar nieuwe manieren om duurzame samenlevingen op te bouwen. In antwoord op een krachtige vraag uit het publiek over de wereldwijde ongelijkheid in ontwikkeling die vandaag de dag nog steeds bestaat, benadrukte Dorine verder dat Ubuntu mensen en de planeet centraal stelt in de gezamenlijke inspanningen voor een betere toekomst.  

Dus neem je de tijd om na te denken over je eigen samenleving en neem je wederzijdse hulp en gemeenschapsgerichte waarden actief op in je dagelijks leven? We kijken ernaar uit om elkaar weer te ontmoeten tijdens de volgende sessie van 1TP5Democratie Dranken vanavond en verder onderzoek naar het belang van burger- en gemeenschapsbetrokkenheid in de democratie. Ik hoop je daar te zien, meld je hier aan.  

Wil je je verder verdiepen in Dorine's werk over Ubuntu en haar kijk op recht, mensenrechten en duurzame ontwikkelingsdoelen? Hoofd hier. Houd deze ruimte ook in de gaten voor haar aankomende boeken over de filosofieën van het Aziatische Bruto Nationaal Geluk en het Latijns-Amerikaanse Buen Vivir in relatie tot de Duurzame Ontwikkelingsdoelen, en de vergelijking tussen de drie (Development as Service). 

#DemocracyDrinks is een wereldwijde evenementenserie die pleitbezorgers en verdedigers van democratie samenbrengt om deel te nemen aan kennisdeling en samenwerking. Wereldwijd nemen meer dan 50 steden deel en de Haagse editie wordt georganiseerd door The Hague Humanity Hub, het Nederlands Instituut voor Meerpartijendemocratie en het Nederlands Helsinki Comité.