Midden-Amerika in de schijnwerpers

Van de bekende Nederlandse televisieproducent Stef Biemans aan de Guatemalteekse jeugdleider Alvaro Montenegro. Van uitgesproken buitenlands commentator en voormalig politicus Arend Jan Boekestijn tot NGO-vertegenwoordigers. En van Nederlandse parlementsleden tot Enrique Gasteazoro, Managing Director van Nicaragua's grootste mediaplatform.

Op donderdag 1 november schijnen we een spotlight op Midden-Amerika in een overvolle avond in De Rode Hoed in Amsterdam. Lees verder voor details over het programma.

Geen nieuws is goed nieuws! Misschien is dat de reden waarom Midden-Amerika de afgelopen jaren grotendeels afwezig is geweest in de Nederlandse media.

Sinds de jaren 1990 heeft de regio veel positieve economische, politieke en sociale ontwikkelingen doorgemaakt. Er is een einde gekomen aan burgeroorlogen en dictaturen hebben één voor één plaatsgemaakt voor democratieën. Er zijn baanbrekende ontwikkelingen geweest in de strijd tegen corruptie en het aanpakken van straffeloosheid, die als voorbeeld hebben gediend voor andere landen in de wereld die met dezelfde problemen kampen.

In verschillende Centraal-Amerikaanse landen gaat de politieke cultuur langzaam maar zeker open, met nieuwe bewegingen en een nieuwe generatie politici die de weg wijzen. De macht van de jeugd groeit. Je ziet jongeren demonstraties leiden tegen corruptie en de oude politieke cultuur. Je ziet ze in vakbonden, in de voorhoede van sociale organisaties en in de media.

Tegenkrachten

Maar de krachten die zich verzetten tegen verandering zijn ook sterk en ze dreigen al deze positieve ontwikkelingen teniet te doen. In Guatemala en Honduras worden steeds meer mensenrechtenactivisten en landbouwleiders vermoord. In Nicaragua, dat tot voor kort vreedzaam was, worden massaprotesten tegen president Ortega met geweld neergeslagen en het land is diep gepolariseerd. En in Guatemala heeft president Morales per presidentieel decreet aangekondigd dat hij op korte termijn een einde wil maken aan het werk van de internationale VN-commissie tegen straffeloosheid in Guatemala (CICIG).

Dit alles in een context waarin steeds meer mensenrechtendonoren zich terugtrekken of op zijn minst steeds meer moeilijkheden ondervinden bij hun werk.

Het grote Midden-Amerika debat

Het Grote Midden-Amerika Debat zoomt in op de regio en geeft nieuwe inzichten in de samenwerking en geschiedenis van Nederland in Midden-Amerika.

Het begint allemaal met een introductie van Enrique Gasteazoro, General Manager van Nicaragua's grootste mediaplatform, Confidencial. Gasteazoro neemt ons mee op reis naar zijn land, waar de repressie sinds april enorm is toegenomen. Maar hij zal ook een verhaal van veerkracht vertellen. Terwijl de repressie toeneemt, zijn de media steeds onafhankelijker geworden en is de solidariteit tussen journalisten gegroeid. President Ortega lijkt zelfs veel van zijn greep op de media kwijt te zijn.

Vervolgens zal Alvaro Montenegro zijn inzichten delen over de positieve rol die jongeren spelen in Guatemala. Montenegro is een van de oprichters van Justicia Ya, een brede jongerenbeweging in het land. De beweging werd in 2015 opgericht als reactie op corruptieschandalen rond de regering van Otto Perez Molina, die aan het licht waren gebracht door de Internationale Commissie tegen Straffeloosheid in Guatemala (CICIG) en het Openbaar Ministerie. Montenegro en Justicia Ya speelden een leidende rol in het mobiliseren van massaprotesten tegen corruptie en de regering. Dit leidde uiteindelijk tot de val van de president, vice-president en andere hoge regeringsfunctionarissen. Justicia Ya heeft veel invloed op sociale media, die ze gebruiken om jongeren in Guatemala te bereiken en te mobiliseren. De beweging verzet zich niet alleen tegen corruptie en straffeloosheid, maar werkt ook aan een grondige hervorming van het huidige politieke systeem in Guatemala.

Daarna schuift Heleen Schrooyen (NIMD Senior Programme Manager voor Midden-Amerika) aan bij Gasteozoro en Montenegro om nader in te zoomen op de ontwikkelingen in de regio. Hoe moeten we deze ontwikkelingen interpreteren? Waar moeten we ons zorgen over maken? En wat moet ons hoopvol stemmen?

 

Na de pauze verwelkomen we de Nederlandse televisieproducent en journalist Stef Biemans. Als er iemand is die de regio de afgelopen tien jaar in Nederland op de kaart heeft gezet, is hij het wel. In gesprek met onze moderator, journalist Frénk van der Linden, deelt Biemans zijn passie voor Midden-Amerika en zijn kijk op recente ontwikkelingen.

De Nederlandse connectie

De tweede helft van de avond is er gelegenheid om dieper in te gaan op de relatie tussen Nederland en Midden-Amerika. Vooral in de jaren tachtig was er een bloeiende solidariteitsbeweging tussen Nederland en Nicaragua en El Salvador.

Minder zichtbaar misschien, heeft de Nederlandse samenwerking zich ook gericht op kwesties op het gebied van mensenrechten en straffeloosheid. Nederland was bijvoorbeeld een van de medeoprichters van de CICIG in Guatemala en speelde een belangrijke rol bij het mogelijk maken van de berechting van ernstige misdaden die tijdens de burgeroorlog in Guatemala zijn gepleegd, waaronder genocide. Nederland steunt ook trainingen voor jonge politieke leiders en nieuwe politieke bewegingen en organisaties om hen te helpen werken aan een democratie waarin de stem van vrouwen, jongeren en inheemse volken wordt gehoord.

Het niveau van samenwerking tussen Nederland en Midden-Amerika is de afgelopen jaren echter steeds lager geworden door bezuinigingen en andere keuzes binnen het Nederlandse beleid. Midden-Amerika lijkt uit beeld te raken. Wat is de erfenis van Nederland in de regio? Moet Midden-Amerika weer een focusgebied worden voor Nederlandse samenwerking?

We nodigen Marlies Stappers (directeur van Waakzaamheid voor straffeloosheid), Barbara Hogenboom (directeur van CEDLA), Marionne Lips (Coördinator Latijns-Amerika van CNV Internationaal) en Arend Jan Boekestijn (buitenlandcommentator en voormalig VVD-kamerlid) om over deze vragen na te denken.

We sluiten het debat af door onze dilemma's voor te leggen aan drie Nederlandse politici, Bram van Ojik (GroenLinks), Sadet Karabulut (SP) en Achraf Bouali (D66). Heeft Midden-Amerika nog een plaats in de Nederlandse politiek? Heeft de regio voldoende prioriteit in het Nederlandse beleid?

Tot slot komen we samen voor een drankje om na te praten en elkaar te leren kennen.

Toegang tot het Grote Midden-Amerika Debat is gratis, maar registratie is verplicht. Nu registreren!

 

Het Grote Midden-Amerika Debat wordt georganiseerd door CNV Internationaal, Vrije pers, Hivos, Waakzaamheid voor straffeloosheid, Vice versa en NIMD.