Wat je prioriteit moet geven als de democratie in gevaar is

De internationale uitbraak van het Coronavirus heeft ernstige gevolgen voor de democratie wereldwijd. In de #NooitLockdownDemocratie blogserieHet NIMD-netwerk bekijkt wereldwijd hoe we op de pandemie kunnen reageren terwijl we ons werk voortzetten om de democratie te beschermen. Volg @WeAreNIMD op Twitter en de hashtag #NooitLockdownDemocratie om nooit een bericht te missen.

---

Door Kathleen Ferrier, lid van de NIMD Raad van Toezicht en voormalig lid van het Nederlandse parlement

2020 zal worden herinnerd als het jaar van COVID-19. Het jaar waarin een onzichtbaar klein wezen, een dodelijk virus, ons allemaal op de knieën kreeg en ons liet zien dat we ondanks onze door mensen en vrouwen gemaakte scheidslijnen - zoals etniciteit, opleiding, leeftijd en onze fysieke mogelijkheden - allemaal gelijk zijn. We zijn allemaal kwetsbare mensen, allemaal afhankelijk van de planeet waarop we leven en van elkaar. COVID-19 liet ons ook zien hoe kwetsbaar democratieën kunnen zijn, wat me aan het denken zette: wat moeten onze onmiddellijk prioriteiten zijn om de democratie vandaag de dag te verdedigen?

De grote nivelleerder?

Toen we ons realiseerden dat iedereen en elk land het slachtoffer kon worden van COVID-19, hoopten we dat dit mensen samen kon brengen. Er was publieke acceptatie dat we allemaal gelijk zijn en dat we voor ons milieu moeten zorgen en we werden enthousiast over de vooruitzichten op verandering. Vanuit onze afgesloten huizen dachten we na over een wereld weg van de ratrace, met meer quality time met geliefden en meer respect voor de aarde en onze medemensen. Velen gingen ervan uit dat 'terug naar normaal' geen optie was, omdat normaal het probleem veroorzaakte.

 

In het begin was er de hoop dat het virus de mensheid wakker zou schudden, de 'grote nivelleerder' zou zijn. Door onze onderlinge afhankelijkheid te laten zien, hoopten we dat het virus democratische waarden zou bevorderen, zoals actieve deelname van mensen als burgers, aan politiek en het burgerleven, bescherming van mensenrechten en (natuurlijk) vrije en eerlijke verkiezingen.

Maar halverwege 2020 zien we dat dit verre van zeker is. Als we dit soort veranderingen in de samenleving willen, zullen we ervoor moeten vechten.

De realiteit

Wat COVID-19 echt heeft gedaan is een licht laten schijnen op de tekortkomingen in de moderne sociale, economische en politieke structuren. Maar bewustzijn alleen is niet genoeg om tot acties te leiden. En de tegenstanders van democratie ondernemen al acties.

Hun acties betekenen dat niet alleen de volksgezondheid gevaar loopt, maar ook de democratie. Op veel plaatsen worden moeizaam verworven democratische rechten van tafel geveegd door het gebruik van noodmaatregelen, zoals we zien in Zimbabwe. Verkiezingen worden uitgesteld, zoals in Hongkongof gehouden onder problematische omstandigheden - zie de discussies in de Verenigde Staten over stemmen per post. Essentiële vrijheden eroderen.

Deze trends maken duidelijk: stilzitten is geen optie. De democratie wordt inderdaad bedreigd - maar we hebben ook een momentum. Het virus heeft onze ogen geopend voor de verdeeldheid in de samenleving, op een manier die veel mensen nooit eerder hadden gezien.

Als gepassioneerde voorvechters van democratie dwingt dit ons om actie te ondernemen.

Maar waar en hoe begin je?

Als we deze kans willen grijpen, zijn er drie prioriteiten voor regeringen en degenen die de democratie in de nasleep van COVID-19 serieus willen versterken.

De eerste is het realiseren van een geloofwaardige en vrije informatiestroom tussen experts, regeringen en het publiek. Dat is cruciaal om twee dingen veilig te stellen: ten eerste een op feiten gebaseerd debat over beleidsopties en ten tweede het vertrouwen van het publiek in de politiek waar de democratie op steunt. In deze kwestie Nieuw-Zeeland geeft een interessant voorbeeld, waarbij de premier Jacinda Ardern gebruik maakte van regelmatige, open en empathische communicatie met het publiek om hun steun te winnen voor wat tamelijk strenge maatregelen tegen pandemieën waren.

 

Ten tweede is het cruciaal dat de teams die aan het COVID-19-beleid werken divers en inclusief zijn. Maatregelen die nu worden genomen, zullen een enorme impact hebben op onze toekomst. Nationale crisisteams die de diversiteit van hun landen niet weerspiegelen, zullen niet over de kennis of inzichten beschikken die nodig zijn om een fatsoenlijk en effectief beleid op te stellen. In plaats van een betere democratie zullen we het herhaalde patroon krijgen van uitsluiting op basis van ras, geslacht en de andere willekeurige factoren waarmee we onszelf verdelen.

En ten derde moeten we gebruik maken van de energie achter wat er op straat gebeurt. In landen als Brazilië, Wit-Rusland en Thailand gaan mensen massaal de straat op om hun stem te laten horen. Velen van hen zijn jongeren, vrouwen of leden van gemeenschappen die aan de rand van de politiek staan en nu naar voren komen om hun ongenoegen te uiten over ondemocratische handelingen.

De tijd is nu

Deze energie is de motor van de democratie - de energie om je stem te laten horen en deel te nemen aan de burgermaatschappij. We zien het in Minsk, waar in het wit geklede vrouwen de protesten leiden, en wanneer grote, etnisch gemengde groepen de straten van steden in Europa en de VS opgaan omdat Black Lives Matter. Leiders van alle landen zouden hier aandacht aan moeten schenken.

COVID-19, met al zijn beperkingen en onzekerheden, biedt een momentum om in de nasleep ervan een meer rechtvaardige en inclusieve democratie op te bouwen. Als we deze energie voor verandering door onze vingers laten glippen, zullen we de prijs betalen lang nadat de pandemie voorbij is.

 

Ik zeg niet dat dit gemakkelijk is, ik zeg dat het dringend is. De opkomst van het populisme en bewegingen als QAnon zijn, op zijn minst gedeeltelijk, gebaseerd op de perceptie van burgers dat politieke besluitvorming en politiek niet over hen gaan, en niet over de uitdagingen waarmee ze elke dag worden geconfronteerd. COVID-19 biedt leiders de kans om te laten zien dat ze democratie serieus nemen en te bewijzen dat die perceptie niet klopt.

Hoe NIMD zijn rol zal spelen

NIMD zal haar positie als netwerkorganisatie, met haar landenkantoren over de hele wereld, gebruiken om het momentum voor democratisering aan te grijpen. We moeten niet in de verdediging gaan, maar in de aanval, door samen te werken met oude en nieuwe bondgenoten. NIMD is bereid om de nieuwe situatie te gebruiken om op te komen voor democratie overal waar deze in gevaar is - en dat is helaas op veel plaatsen het geval.

Het Chinese woord voor crisis bestaat uit twee karakters. Het ene betekent gevaarlijk (wēi) en de andere (jī) wat betekent kans. Deze COVID-19-crisis is inderdaad gevaarlijk, maar het is ook een kans. Deze tijden laten ons zien hoe kwetsbaar democratieën zijn en hoe snel veranderingen kunnen plaatsvinden.

Ze laten ook zien waarom het werk van NIMD om de democratie te versterken zo belangrijk is. En ik ben blij dat ik deel uitmaak van NIMD en de kans heb om dit momentum te gebruiken om op te komen voor democratie.