Wat is een veranderingstheorie?

In de wereld van NGO's en internationale samenwerking moet je vaak door een wirwar van jargon heen prikken. Of je nu 10 maanden of 10 jaar ervaring hebt, het kan een vreemde taal lijken!

Een veelgebruikte term is de 'Theory of Change', of een ToC. Maar wat is een ToC? Een idee over losse munten? Een slimme manier om van kleding te wisselen? Iets anders? Laten we deze veelgebruikte maar weinig begrepen term eens ontrafelen.

Laten we eerst niet vergeten dat organisaties zoals NIMD een bepaald soort verandering willen ondersteunen die plaatsvindt in een bepaalde context. Dat kan een politieke, economische, culturele of andere vorm zijn.

Maar als je echt een positieve verandering in een stad, regio, land of continent wilt ondersteunen, moet je de context, de begunstigden van je werk en de beoogde resultaten begrijpen. Alleen dan kun je een strategie uitstippelen om die verandering teweeg te brengen.

En dat is waar een veranderingstheorie om de hoek komt kijken.

Hoe ziet een veranderingstheorie er dan uit?

Een veranderingstheorie is een geschreven document waarin de methodologie en de beweegredenen achter het werk van een organisatie worden uiteengezet. Het heeft daarom verschillende functies:

• Beschrijft het overkoepelende doel van de organisatie;
  • Zoals het verbeteren van de toegang tot gezondheidszorg, het terugdringen van armoede of, in het geval van NIMD, het ondersteunen van de proliferatie van levendige meerpartijendemocratieën.
• Legt het mandaat van de organisatie uit om aan dit doel te werken;
  • Dit kan de manier zijn waarop het is opgericht, een overheidsmandaat of iets anders.
• Vermeldt de resultaten die de organisatie wil bereiken;
  • In de ToC worden ook de begunstigden van de projecten besproken.
• Zet de methoden uiteen die de organisatie zal gebruiken om haar doelen te bereiken.
  • Het is ook essentieel om een reden op te geven voor deze methoden.

Dus de volgende keer dat je deze enigszins verwarrende term hoort, onthoud dan dat een Theory of Change gaat over het rechtvaardigen van het werk van de organisatie en het laten zien aan de lezer waarom hun werk van belang is voor de begunstigden. Ze kunnen worden gepresenteerd in tekstvorm, als afbeeldingen of een andere vorm van media.

Het is echter niet altijd eenvoudig om de programmering aan de hand van een veranderingstheorie te benaderen.

Nic van der Jagt, adviseur evaluatie en leren bij NIMD, zegt dat "er veel verschillende opvattingen zijn over wat een Theory of Change-aanpak is; één ding dat het zeker kan doen is helpen bij het vaststellen van realistische resultaten en je flexibiliteit geven in je programmering. Maar dit vereist een voortdurende politieke analyse en de bereidheid om verschillende oplossingen uit te proberen voor de problemen waaraan je werkt."

Het belangrijkste is dat het de redenering laat zien achter het werk dat wordt gedaan. Ze dienen als leidraad voor de programmering van een organisatie en completeren de verklaring "we doen dit, zodat..." - en dit is cruciaal voor organisaties die een impact willen maken, of het nu in hun lokale gemeenschap is of op het internationale toneel!