Verkiezingen in de VS: Lessen trekken uit inclusieve democratie

Wat betekenen de Amerikaanse verkiezingen voor democratieën over de hele wereld? Hoe beïnvloedt de retoriek rond de campagnes de manier waarop we democratie zien als een wereldwijde samenleving? En welke lessen kunnen we leren uit de massale mobilisatie van kiezers in onze reis naar meer inclusieve democratieën en samenlevingen over de hele wereld?

Thijs Berman, directeur van NIMD, denkt na over de gevolgen van de Amerikaanse verkiezingen. Hij geeft ons inzicht in wat onze programmalanden denken en hoe de verkiezingen volgens hen ook buiten de VS effect beginnen te hebben.

Vier weken geleden zaten de VS en de rest van de wereld op het puntje van hun stoel toen de stemmen werden geteld. Terwijl de stemmen in de loop van de week binnen druppelden, moet ik toegeven dat ik een beetje een ongezonde obsessie heb ontwikkeld.

Met alle aandacht voor de gevolgen van deze verkiezingen voor de VS, kwam het bij me op dat deze langverwachte en intens bekeken gebeurtenis over de hele wereld zou weerklinken. Per slot van rekening waren de ogen van de wereld gericht op de democratie aan het werk in een land met sterk gepolariseerde visies op de samenleving, wat zelfs leidde tot angst voor een mogelijke gewelddadige uitkomst.

Ik heb onze collega's in het NIMD-netwerk gevraagd hoe zij denken over de impact van deze verkiezingen in hun land.

De manier waarop we over democratie en verkiezingen praten

Het eerste wat me opviel was hoeveel van mijn collega's het gevoel hebben dat de retoriek rond de verkiezingscampagne invloed zal hebben op de situatie in hun eigen land.

Woorden zijn belangrijk. De manier waarop we over democratie praten is cruciaal voor de kracht van de democratie in de wereld - het geeft vorm aan het belang dat we hechten aan onze democratieën en het vertrouwen dat wij als bevolking stellen in de democratische instellingen die de democratie overeind houden.

Mijn collega's in Kenia zijn bezorgd dat de verdeeldheid zaaiende benadering van Trump over de verkiezingen en het tellen van de stemmen conflicten zou kunnen aanwakkeren, vooral in de aanloop naar de algemene verkiezingen van 2022 in Kenia.

Zoals Caroline Gaita, directeur van onze Keniaanse partner Mzalendozegt het volgende: "Gezien onze geschiedenis met geweld na verkiezingen, zetten de Amerikaanse verkiezingen ons aan het denken. Als leiders dit soort verdeeldheid zaaien, hoe zullen de Kenianen daar dan op reageren?"

Caroline is echter van mening dat verdeeldheid zaaiende retoriek niet uniek is voor de Trump-campagne en vreest dat het langdurige effecten kan hebben. Volgens haar was de campagne van Biden zeer gepersonaliseerd. Afhankelijk van hun ras, geslacht of seksualiteit werden Amerikanen door de campagnes op de korrel genomen en duidelijk gemaakt wat nog een termijn onder Trump zou betekenen voor hun welzijn en rechten.

Voor Caroline houdt dit een spiegel in van Kenia's geschiedenis van gepersonaliseerde politiek, waar stemgewoonten traditioneel verbonden zijn met de achtergrond van kiezers. Dit is een geschiedenis die Kenia momenteel probeert te doorbreken met meer beleidsgerichte campagnes.

Hieruit blijkt dat de rol van de VS als morele autoriteit en toonbeeld van democratie is afgenomen. In plaats van te kijken naar het Amerikaanse model, zal Kenia inspiratie moeten putten uit zijn eigen vooruitgang en moeten blijven werken aan een meer inclusieve democratie, vooral met de verkiezingen voor de deur.

Inclusie en mobilisatie

Deze presidentsverkiezingen waren in veel opzichten ongekend. Het heeft misschien wel bijna elke conventie over respectvolle competitie geschonden. Maar wat ook ongekend was, was de mobilisatie van kiezers aan beide kanten - en misschien was dit deels te wijten aan het gebrek aan respect. Nooit eerder hebben zoveel burgers zich zo enorm ingespannen om mensen aan te moedigen zich als kiezer te laten registreren. En nog nooit hebben zoveel burgers hun stem uitgebracht.

Er was ook een ongekende toename van kandidaten uit gemarginaliseerde groepen. Bij de verkiezingen van 2020 steeg het aantal vrouwen dat zich kandidaat stelde voor het Congres met 105% ten opzichte van 2016, waaronder een stijging van 138% voor vrouwen van kleur. We zagen ook een stijging van 30% in het aantal vrouwen die zich kandidaat stelden voor het State Legislature en een stijging van 41% in LGBTQI+ kandidaten (meer dan de VS ooit eerder heeft gezien).

Bij NIMD vragen we ons af: Hoe hebben politieke partijprocessen de opkomst van vrouwen in bijvoorbeeld de hoogste functies bevorderd? En hoe kunnen we doorgaan met het versterken van de positie van politici uit minderheidsgroepen, om een vergelijkbare toename te zien in onze programmalanden?

We kunnen ook leren van de massamobilisatie van Amerikaanse kiezers.

In Oeganda merkt NIMD's Country Representative Frank Rusa de hoge opkomst op en de flinterdunne verkiezingsoverwinningen in sommige staten die Biden de overwinning bezorgden.

Hieruit blijkt maar weer dat elke stem telt. Het heeft veel politieke en maatschappelijke activisten in Oeganda geïnspireerd om na te denken over hoe ze hun burgerorganisatie en mobilisatie kunnen verbeteren in de aanloop naar de algemene verkiezingen in januari 2021.

Aangezien de grootste verkiezingsopkomst ooit in de geschiedenis van Amerika deels te danken was aan jonge kiezers, zouden deze lessen vooral relevant kunnen zijn in landen met een grote jongerenpopulatie.

Jongeren worden vaak gemarginaliseerd in politieke processen en onze partners over de hele wereld kunnen het voorbeeld van de Amerikaanse verkiezingen gebruiken om ervoor te zorgen dat deze groep hun burgerrechten uitoefent, geïnformeerd is en deelneemt aan politieke processen.

Wat zal het presidentschap van Biden brengen?

Uit de reacties van mijn collega's op mijn vragen over de verkiezingen blijkt dat de Amerikaanse verkiezingen zelf al een impact hebben op democratieën over de hele wereld.

Maar wat gebeurt er als Biden in januari het Witte Huis betreedt? Hoewel sommige elementen duidelijk zijn, is het nog te vroeg om precies te weten wat de prioriteiten van het Biden-presidentschap op het gebied van buitenlands beleid zullen zijn. Wat wel opvalt, zijn de zeer uiteenlopende meningen in veel van de programmalanden van NIMD over wat Biden's termijn zal brengen.

In Midden-Amerika bijvoorbeeld verwachten onze collega's dat veranderingen in het buitenlands beleid van de VS een aanzienlijk positief effect kunnen hebben.

In Guatemala hopen sommige delen van de bevolking dat het presidentschap van Biden de strijd tegen corruptie zal aanwakkeren. En overal in El Salvador, Guatemala en Honduras is er hoop op een verandering in het immigratiebeleid, in de richting van een humanere behandeling van immigranten in de VS.

Tegelijkertijd waren conservatieve sectoren in de regio voorstander van Donald Trump tijdens zijn presidentschap en campagnes. Sommigen, waaronder de pinksterkerken, kunnen zich rechteloos en verontwaardigd voelen nu het buitenlands beleid van de VS zich afkeert van enkele van de meer traditionele waarden binnen de samenleving.

Onze collega's van EECMD in Oekraïne constateren ook verschillen in opvattingen in hun land over de effecten van het nieuwe voorzitterschap, vooral wat betreft stabiliteit.

Biden liep als vicepresident van de VS voorop met een hervormingsagenda tegen corruptie. In Oekraïne hopen sommigen nu dat, nu Biden dit weer als prioriteit op de agenda heeft gezet, het Nationaal Bureau voor Corruptiebestrijding en de rest van de anticorruptiearchitectuur van het land zullen worden versterkt. Er is ook hoop dat Biden zal helpen bij het ondermijnen van een poging tot contrarevolutie die momenteel in Kiev aan kracht wint met steun van de pro-Russische politieke krachten in Oekraïne en de oligarchen van het land.

Anderen in dit deel van de wereld zijn sceptischer over de reikwijdte van de verandering. De regering-Obama, waarvan velen hoge functies zullen bekleden in het kabinet-Biden, is er in 2015-16 niet in geslaagd om de crisis in Oekraïne te verlichten. Het vertrouwen en de hoop van sommige Oekraïners in Biden om de spanningen te verminderen, wordt niet unaniem gevoeld.

Wat nu?

De tijd zal leren hoe verschuivingen in het buitenlands beleid van de VS van invloed zullen zijn op onze programmalanden. Voor nu zullen we 20 januari afwachten, nadat we lessen hebben getrokken over inclusie en mobilisatie. Het belangrijkste is misschien wel dat de verkiezingen hebben laten zien dat we moeten nadenken over de kracht van taal. Als NIMD en als individuen hebben we de verantwoordelijkheid om op te komen voor democratie en actief te praten over haar waarden. Want de gevolgen van aanvallen op deze waarden kunnen het weefsel van de samenleving verscheuren.

Dit is een van de vijf strategische doelstellingen van NIMD, uiteengezet in onze nieuwe Meerjarenstrategie voor 2021-25. We zullen actief praten over waarom democratie belangrijk is, waarbij we het belang benadrukken van verantwoordingsplicht, meerdere partijen, inclusiviteit, dialoog en vreedzame verkiezingen.

Zoals onze meerjarenstrategie aangeeft, zullen we dit ondersteunen door onze toewijding aan elk van de bovenstaande democratische waarden. In de komende vijf jaar streven we ernaar bij te dragen aan inclusieve democratieën en de stemmen van gemarginaliseerde groepen te versterken. We zullen blijven investeren in dialoog, als een manier om vertrouwen op te bouwen en vrede en wederzijdse acceptatie door middel van politiek te bevorderen. En we zullen de banden tussen de bevolking en de politiek versterken, zodat politici verantwoording afleggen aan de mensen die ze vertegenwoordigen en de mensen meer vertrouwen krijgen in hun democratie en democratische instellingen.