De Tunesische school voor politiek: Een nieuwe generatie leiders

Afef Khnissi werd in 1982 geboren in Nabeul, een stad in het noordoosten van Tunesië. Ze is geologe, momenteel bezig met haar doctoraat in hydrogeologie, en aspirant-politica.

Ze is lid van de politieke partij Hirak Tounes el Irada (Beweging van de Tunesische Wil), een kleine oppositiepartij die momenteel vier zetels in het parlement heeft.

Ze beschrijft zichzelf als een ambitieus persoon die graag vooruit wil komen in het leven. Daarom besloot Afef zich aan te melden voor de Tunesische school voor politiek in 2016.

De school is in 2012 opgericht door NIMD en haar uitvoerende partner, de Centrum voor mediterraanse en internationale studies (CEMI). Het biedt een eenjarig trainingsprogramma voor jonge politici. De deelnemers zijn allemaal lid van een van de negen politieke partijen die met drie of meer zetels in het parlement vertegenwoordigd zijn.

Onder hen bevinden zich parlementsleden, maar ook veelbelovende jonge politici die betrokken zijn bij de leidinggevende organen van hun partij. De cursus rust deze nieuwe generatie politieke leiders uit met de vaardigheden en kennis die ze nodig hebben om deel te nemen aan het politieke spel en leidt ze op tot democraten en veranderaars binnen hun eigen politieke partijen.

Tunesië's overgang naar democratie

De Jasmijnrevolutie die plaatsvond in 2011 heeft het Tunesische politieke landschap radicaal veranderd.

Hoewel Tunesië vaak wordt genoemd als een van de enige succesverhalen van de Arabische Lente, is de overgang naar democratie na decennia van autoritair bewind niet gemakkelijk geweest. Het is één ding om met succes verkiezingen te organiseren, maar het cultiveren van een inclusieve en democratische cultuur gaat niet van de ene op de andere dag.

Een van de prioriteiten van NIMD is het verbeteren van de politieke participatie van vrouwen en jongeren.

De kieswet die in 2011 werd aangenomen, bepaalt dat er evenveel mannen als vrouwen op de kieslijsten moeten staan en dat de vierde kandidaat op elke lijst jonger dan 35 jaar moet zijn. Hierdoor wordt 34% van de parlementszetels bezet door vrouwen. Toch zijn er nog maar heel weinig vrouwen in staat geweest om daadwerkelijk machtsposities te bemachtigen.

Hetzelfde geldt voor jongeren. Het versterken van de positie van vrouwen en jongeren in de politiek en hen helpen toegang te krijgen tot politieke mogelijkheden is dus een belangrijke doelstelling van het programma.

Toen de revolutie plaatsvond, zat Afef op de universiteit en was ze net begonnen aan haar PhD.

Van jongs af aan was ze maatschappelijk betrokken. Maar nu was ze voor het eerst in haar leven vrij om zich politiek te uiten en deel te nemen aan het politieke leven van haar land.

"De meeste jongeren in Tunesië hadden tot de revolutie geen ervaring met politiek," legt ze uit. Zij en haar mede-Tunesische jongeren zijn geboren en getogen in een autoritaire staat. "Na de revolutie was het heel anders."

Jonge leiders betrekken bij democratie

Volgens Afef is er een kloof tussen oudere en jongere generaties politici in Tunesië.

Jonge mensen hebben een andere mentaliteit en een andere manier van met elkaar omgaan en communiceren.

Ahmed Driss, directeur van CEMI, bevestigt dit. Oudere politici zijn meer tevreden met de status quo, terwijl jongeren meer hervormingsgezind zijn. Dit is duidelijk zichtbaar in politieke debatten over bijvoorbeeld onderwijshervormingen, waar oudere politici veel minder overtuigd zijn van de noodzaak tot verandering.

Wat nodig is, zegt Driss, is jongeren leren over democratische waarden en hen aanmoedigen om optimistisch te zijn over hun toekomst. Als je bent opgegroeid in een autoritaire staat, is het makkelijk om pessimistisch te zijn over het vooruitzicht van een open en transparante overheid, vooral wanneer de vooruitgang traag verloopt. Jonge hervormingsgezinde politici helpen om te slagen is de sleutel tot het consolideren van de democratische overgang in Tunesië.

De Tunesische School voor Politiek brengt jonge politici met verschillende achtergronden samen.

"In het begin was het geen paradijs," zegt Afef.

Soms waren er verhitte discussies tussen deelnemers met verschillende standpunten. Ze hadden moeite om met elkaar om te gaan en meningsverschillen te accepteren.

Ze beschrijft hoe de cursus haar en de andere deelnemers hielp om elkaar beter te begrijpen en verschillen te accepteren, zelfs als ze het niet met elkaar eens waren. Tegen het einde van het programma waren ze, ondanks hun verschillen, een hechte groep geworden. Ze ontmoeten elkaar nog steeds sociaal en zoeken naar mogelijkheden om samen te werken.

De TSoP heeft haar ook geleerd dat oppositie voeren niet betekent dat je alles wat de regering doet moet afwijzen.

In plaats daarvan gaat het erom de regering kritisch te volgen en constructief mee te denken door alternatieve paden en oplossingen voor te stellen voor de problemen waar het land voor staat.

Toen er bijvoorbeeld sprake was van een economische vertraging, stelde de oppositie een nationale dialoog voor tussen de regering, de oppositie en het maatschappelijk middenveld om de problemen aan te pakken. Ze stelden ook voor om zich te richten op het versterken van het openbaar bestuur en het bestrijden van corruptie. Ondanks het feit dat ze een oppositiepartij zijn, konden ze bijdragen aan het oplossen van nationale problemen.

Verandering creëren

Een van de dingen waar Afef gepassioneerd over is, is het doorgeven van de lessen die ze heeft geleerd aan anderen.

Ze is betrokken bij het trainen en coachen van mannen en vrouwen in haar eigen partij met de vaardigheden die ze heeft opgedaan in de Tunesische School voor Politiek.

Dit was zelfs een van de redenen waarom ze voor het eerst deelnam aan de cursus.

Momenteel begeleidt ze ook leden van haar partij die net met de school zijn begonnen. Als geologe is ze vooral geïnteresseerd in het onder de aandacht brengen van milieukwesties. Ze is ook gepassioneerd over de rol van vrouwen en hun bijdrage aan de politiek.

Zoals Ahmed Driss uitlegt, is een van de doelstellingen van de cursus om jonge politici in staat te stellen om veranderaars te worden binnen hun eigen partijen. Daarom omvat de cursus onderwerpen als campagne voeren, partijprogramma's en communicatie, die politieke partijen kunnen helpen om effectiever te functioneren.

Voormalige deelnemers zijn betrokken geweest bij de oprichting van jongerenvleugels of zelfs een politieke academie in hun politieke partijen, zoals Machrouu Tounes en Afek Tounes. Op deze manier helpt de Tunesische School voor Politiek jongeren om agenten van verandering in de politieke sfeer te worden.

Afef rondde in 2016 samen met 35 klasgenoten met succes de Tunesische School voor Politiek af en was een van de negen deelnemers die werden geselecteerd om deel te nemen aan een uitwisselingsbezoek aan Finland om te leren over het politieke systeem daar, georganiseerd door NIMD's partnerorganisatie DEMO Finland. Deze negen waren de beste deelnemers van elke partij die in de school vertegenwoordigd was.

Een voortdurende toewijding

Dit jaar volgt ze de tweedegraadscursus van de Tunesische School voor Politiek, die alumni helpt voort te bouwen op de vaardigheden die ze in het voorgaande jaar hebben geleerd. De deelnemers werken momenteel samen aan een anticorruptiestrategie.

Een van Afefs ambities is om op een dag parlementslid te worden en zich bezig te houden met milieukwesties. De Tunesische School voor Politiek bestaat om jonge en getalenteerde mensen zoals zij te helpen dergelijke ambities na te streven en de vele obstakels op hun weg te overwinnen.

Democratie gaat over veel meer dan alleen het houden van verkiezingen.

Om te kunnen gedijen, heeft het politici nodig die verantwoording afleggen en een politieke cultuur die samenwerking waardeert in plaats van conflicten.

NIMD draagt hieraan bij door te investeren in een nieuwe generatie leiders en hen uit te rusten met de vaardigheden die ze nodig hebben om een nieuw soort politiek te bedrijven, weg van de autoritaire traditie waarin ze zijn opgegroeid. Dit is cruciaal in landen als Tunesië, waar een overgang naar democratie aan de gang is.