Een erfenis achterlaten: Een nieuwe onafhankelijke organisatie in Mozambique

Rond de eeuwwisseling opende NIMD zijn eerste landenkantoor in Mozambique. We startten het Mozambikaanse programma in een poging om de spanningen te verminderen tussen twee partijen die voorheen met elkaar in oorlog waren en om een veilige ruimte te creëren voor dialoog en samenwerking.

Nu, meer dan 15 jaar later, zijn we verheugd te kunnen aankondigen dat ons kantoor een onafhankelijke organisatie is geworden.

Het Institute for Multiparty Democracy Mozambique (IMD Mozambique) is een sterke lokale organisatie die nu haar ervaring kan gebruiken om haar relatie met politieke actoren en andere relevante belanghebbenden in Mozambique verder uit te bouwen om een meer inclusieve en transparante democratie in het land te bevorderen.

Hermenegildo Mulhovo, uitvoerend directeur van het pas opgerichte IMD Mozambique en voormalig uitvoerend directeur van het NIMD-landenkantoor in Mozambique, speelde een belangrijke rol in het overgangsproces.

Nieuwe kansen

Er waren verschillende redenen die tot de oprichting van IMD Mozambique hebben geleid. Ten eerste moest het NIMD-landenkantoor de voorbije jaren werken met sterk gereduceerde budgetten, voornamelijk als gevolg van bezuinigingen op ontwikkelingssamenwerking.

samenwerking op het Nederlandse ministerie van Buitenlandse Zaken. Dit leidde tot reflecties over de duurzaamheid van het bureau.

Tegelijkertijd zag Hermenegildo ook veel mogelijkheden rondom de oprichting van een nieuwe organisatie. Dit waren onder andere mogelijkheden voor fondsenwerving.

Als Nederlandse organisatie kwam het landenkantoor niet in aanmerking voor veel lokaal gecontracteerde fondsen van internationale organisaties, zoals de Europese Unie. Toegang tot deze financieringsmogelijkheden was essentieel om het potentieel van het NIMD Mozambique programma te bereiken en om de duurzaamheid van het Mozambique kantoor te ondersteunen en het zelfs te helpen groeien.

Dus de kans om de impact te vergroten door samen te werken met verschillende gerenommeerde internationale organisaties en de praktische mogelijkheid om de financiering van het kantoor te diversifiëren, deed Hermenegildo nadenken over het oprichten van een lokale Mozambikaanse organisatie.

Dit idee werd nog versterkt door de roep om steun op lange termijn van de politieke partijen in Mozambique. Het vertrouwen en de relaties die het landenkantoor had opgebouwd, wierpen hun vruchten af.

Met een beetje vooruitdenken kom je een heel eind

Deze overwegingen brachten Hermenegildo ertoe het overgangsproces in gang te zetten. Als vertegenwoordiger van beide organisaties tijdens dit proces bevond Hermenegildo zich in een unieke positie om ervoor te zorgen dat de nieuwe institutionele opzet de belangen van zowel NIMD als het toekomstige IMD zou dienen. Voorspelbaar bracht deze rol zijn eigen uitdagingen met zich mee.

"In het begin was het niet gemakkelijk om van alle betrokkenen een buy-in te krijgen," aldus de directeur. legt hij uit.

"Er was veel druk, zowel van het hoofdkantoor van NIMD in Den Haag als van mijn eigen medewerkers. Maar, net als in ons dagelijks werk met de partijen, kun je veel bereiken door dialoog. Dus investeerde ik in praten en onderhandelen, waarbij ik iedereen ervan verzekerde dat het nieuwe model beter zou zijn en aan al hun belangen tegemoet zou komen. We hebben zelfs een onderzoek gedaan om te zien of we een ander model konden volgen, waarbij we nog steeds deel zouden uitmaken van NIMD en toch onafhankelijk zouden zijn. Maar dat was juridisch niet haalbaar. We moesten volledig onafhankelijk worden."

Het proces van verzelfstandiging werd ondersteund door NIMD. Een van de resultaten van de programma's van NIMD is het versterken van de lokale organisaties waarmee we samenwerken.

Er bestond dus al een resultatenkader dat de mogelijkheid bood om dit proces te ondersteunen. Zowel NIMD als IMD wilden duidelijk hetzelfde: dat het Mozambikaanse programma zijn volledige potentieel zou bereiken. Dit hielp de discussies enorm.

"Hoe lastig het ook werd, NIMD bleef openstaan en bleef naar oplossingen zoeken", zegt Hermenegildo. "Nadat we een onafhankelijke organisatie waren geworden, hebben we bijvoorbeeld een onafhankelijk Mozambikaans bestuur opgezet om toezicht te houden op het werk van IMD. Dit bracht machtsverhoudingen met zich mee. Welke rol zou NIMD in die raad moeten hebben, als die er al was? We slaagden erin de spanningen te beheersen en kwamen overeen dat IMD voortaan volledig onafhankelijk zou zijn en als uitvoeringspartner van NIMD in Mozambique zou opereren."

Een solide basis voor de toekomst

Na de oprichting van IMD Mozambique opende zich een groot aantal onontgonnen mogelijkheden voor de organisatie.

"De commerciële naam, IMD Mozambique, laat de nalatenschap van NIMD en de historische band zien. Het is dit erfgoed dat ervoor zorgt dat internationale organisaties, zoals de EU, graag met ons samenwerken. Tegelijkertijd worden we nu gezien als een volledig lokale organisatie, wat betekent dat politieke partijen in Mozambique meer voor ons openstaan. Onze partners hebben het beste van twee werelden". legt Hermenegildo uit.

"We weten dat het grootste deel van het vertrouwen dat onze partners in ons hebben, komt doordat NIMD de weg voor ons heeft vrijgemaakt". zegt hij.

"Sinds de oprichting van het bureau in 2000 heeft NIMD de aanzet gegeven tot een hervorming van de democratische instellingen van het land, met name de hervorming van de kieswetten. En tijdens de verkiezingen van 2014 was NIMD er erg op gebrand om de dialoog en het bereiken van consensus tussen de drie politieke partijen in het parlement te vergemakkelijken. Er waren toen veel twistpunten.

Maar NIMD creëerde een onpartijdige ruimte en moedigde een oplossingsgerichte discussie aan. Er is geen andere organisatie die het vertrouwen van politieke partijen heeft gewonnen voor haar oplossingsgerichte aanpak zoals NIMD dat heeft gedaan in Mozambique".

Het eerste waar IMD Mozambique als onafhankelijke organisatie naar uitkijkt, is het creëren en consolideren van kennis en expertise.

"We willen meer investeren in kennisproductie, zoals het ontwikkelen van beleidsnota's" zegt Hermenegildo.

Hoewel het proces soms moeilijk was, was het een leerzame ervaring voor Hermenegildo, die jarenlang uitvoerend directeur was van het NIMD-landenkantoor.

"Ik zal de steun van NIMD missen. Het is als een kind dat opgroeit en het huis verlaat. Maar aan de andere kant kunnen we overgaan naar een ander niveau van ondersteuning - een meer deskundig georiënteerde ondersteuning in plaats van een administratieve."

"Ik ben er trots op dat IMD Mozambique een product is van NIMD". concludeert hij.

En wij, bij NIMD, zijn er trots op dat we met Hermenegildo en IMD Mozambique kunnen blijven samenwerken.

Voor ons is de oprichting van deze nieuwe organisatie een belangrijk resultaat, niet alleen omdat het nieuwe deuren opent voor ons werk in Mozambique, maar ook omdat het onze inspanningen onderstreept om sterke lokale instellingen op te bouwen die verantwoordelijkheid dragen voor de politieke ontwikkelingsinspanningen in hun land.

We kijken erg uit naar onze toekomst met IMD Mozambique als partners, terwijl we samen sterker worden.