Democratie bouw je niet in één dag: Het geval van Myanmar NIET GEBRUIKEN

Wanneer een land de eerste hoopvolle stappen zet in de richting van een meer democratische regering, zijn we snel geneigd om te concluderen dat het een democratie is geworden.

Maar echte democratie is meer dan verkiezingen alleen.

Het zijn politici en politieke instellingen die inspelen op de behoeften van de bevolking en het is een bevolking die haar politici ter verantwoording roept. En deze veranderingen hebben veel meer tijd nodig.

In deze serie artikelen, geschreven door journalist Joris Tielens voor het NIMD-Vice Versa Democratie Special, verkennen we de nasleep van de eerste stappen op weg naar democratie in drie zeer verschillende landen: Tunesië, Colombia en Myanmar.

 

Deel 3: Myanmar

Myanmar heeft een lange geschiedenis van geweld. Sinds 1962 heerst er een militaire dictatuur, die sinds de protesten van boeddhistische monniken in 2007 barsten vertoont.

Eind 2010 werd oppositieleidster Aung San Suu Kyi vrijgelaten uit haar huisarrest en in november 2015 hield Myanmar voor het eerst vrije verkiezingen. Het land wordt echter nog niet beschouwd als een vrije democratie, maar eerder als een democratisch-autoritaire hybride.

De grondwet bepaalt dat het leger het recht heeft om ministers te benoemen, zetels in het parlement heeft en ambtenaren kan aanstellen. De nieuwe burgerregering heeft slechts beperkte zeggenschap: drie ministeries, waaronder dat van defensie, zijn in handen van het leger.

Verder blijven etnische spanningen de natie verdelen. In 2017 leidden ernstige sektarische incidenten in de deelstaat Rakhine en elders tot honderdduizenden vluchtelingen.

Etnische groepen hebben hun eigen - soms grote - gewapende milities, legt Htet Oo Wai uit, NIMD's landenvertegenwoordiger in Myanmar, die jarenlange ervaring heeft in vredesopbouw en conflictbemiddeling. In grote delen van het land woedt nog steeds een burgeroorlog en het geweld neemt toe. Er is geen staakt-het-vuren in zicht.

De rol van geschiedenis

Om Myanmar te begrijpen, moet je niet vergeten dat het land 60 jaar lang onder een militaire dictatuur heeft geleefd. Dit heeft invloed gehad op het kennisniveau over hoe een democratie werkt en op ideeën en debatten - tot voor kort was elke discussie over politiek verboden. Je kon je mening niet vrij uiten.

Dit gaat terug tot het Britse koloniale regime, dat een verdeel-en-heerspolitiek voerde. Die aanpak leidde tot een gebrek aan vertrouwen tussen mensen en tussen etnische groepen. Het werd bevorderd en versterkt onder de dictatuur en militaire leiders gebruiken het nog steeds om hun positie te behouden. Het etnische conflict duurt voort en tot op de dag van vandaag handhaaft het leger zijn macht".

Vertrouwen opbouwen via de Myanmar School of Politics

Inclusiviteit is volgens Htet Oo Wai het centrale aandachtspunt voor het werk dat NIMD uitvoert. We verwelkomen diversiteit. Met behulp van financiering van NIMD en DEMO FinlandDe Myanmar School voor Politiek werd opgericht om vertegenwoordigers van politieke partijen samen te brengen - van de coalitie, oppositiepartijen en etnische groepen.

De deelnemers volgen een 20-daagse cursus op een veilige en afgelegen locatie om te leren over democratische waarden en politieke praktijken, zoals onderhandelen en bemiddelen. De alumni ontmoeten elkaar regelmatig als ze zijn afgestudeerd.

Het doel is om vertrouwen op te bouwen door samen te werken aan zichtbare verbeteringen. Een succesverhaal was in de deelstaat Shan, waar mensen samenwerkten om een wet over voedselveiligheid op te stellen.

Door in eerste instantie een minder belangrijk politiek onderwerp te kiezen, konden de partijen met elkaar in dialoog gaan. Het was de eerste wet die door meerdere politieke partijen werd ingediend en die ook door het parlement werd aangenomen. 'Daar zijn we heel trots op.'

Dit maakte de weg vrij voor soortgelijke gesprekken over gevoeligere zaken, zegt Htet Oo Wai. Oppositiepartijen of kleine regionale partijen op etnische basis ontmoeten nu de regering om zaken te bespreken - dat is een geweldige prestatie. Tot 2012 was politiek een taboe en deze school is een pionier.

Hoge verwachtingen

De verwachtingen van de internationale gemeenschap waren volgens haar aanvankelijk te hoog gespannen. Toen Aung San Suu Kyi werd vrijgelaten dachten veel mensen dat Myanmar snel een democratie zou zijn. "Het proces gaat niet zo snel, gezien de rol van de militaire autoriteiten en de beperkte rol van de burgerregering.

We zitten in een periode van experimenteren, van vallen en weer opstaan, van twee stappen vooruit en één stap terug. Je kunt niet verwachten dat een militaire dictatuur in een handomdraai een democratie wordt wanneer één persoon van huisarrest wordt vrijgelaten.

In politiek opzicht zit het land nog steeds in een impasse, zegt ze. Maar we hebben onze hoop gevestigd op de verkiezingen van 2020, waarna de grondwet waarschijnlijk hervormd kan worden. Veel burgers willen niet terug naar het verleden.

Ze ziet al kleine veranderingen. Vroeger kon je de regering niet bekritiseren, maar nu hoor je veel meer debatten in de theewinkels. Dat is een heel positief teken.'

Net als in Tunesië en ColombiaDe situatie in Myanmar laat zien dat verkiezingen niet het eindpunt van democratisering zijn. Er is meer nodig. De eerste stappen op weg naar democratie worden altijd gevolgd door grote verwachtingen. Maar de echte weg naar democratie vergt tijd en investeringen.

Op maandag 10 februari werkt NIMD samen met Vice versa om gastheer te zijn "Talkshow: Een inclusieve democratie in Den Haag. De talkshow brengt experts uit de voorhoede van de democratiseringsbeweging samen, met huidige en voormalige politici en experts uit het maatschappelijk middenveld.