Colombia: Democratie en crises verergerd door Corona

De internationale uitbraak van het Coronavirus heeft ernstige gevolgen voor de democratie wereldwijd. In de #NooitLockdownDemocratie blogserieHet NIMD-netwerk bekijkt wereldwijd hoe we op de pandemie kunnen reageren terwijl we ons werk voortzetten om de democratie te beschermen. Volg @WeAreNIMD op Twitter en de hashtag #NooitLockdownDemocratie om nooit een bericht te missen.

---

Door Ángela Rodríguez, uitvoerend directeur NIMD Colombia

Het lijdt geen twijfel dat de democratie een van de grootste slachtoffers van het nieuwe coronavirus zou kunnen zijn. In Latijns-Amerika is het buitensporige presidentialisme geaccentueerd dankzij de verklaring van Noodtoestanden, die oorspronkelijk door de verschillende landen in de regio werden ingezet als instrumenten om een wereldwijde crisis het hoofd te bieden.

De ondoorzichtigheid van de acties van politici tijdens een noodtoestand betekent echter dat het risico om van een zwakke democratie over te gaan naar autoritarisme om de hoek ligt. Om dit te voorkomen is het cruciaal om sterke en representatieve democratische instellingen te hebben en een kiezerspubliek dat bereid is om politiek te bedrijven buiten de verkiezingen om.

Het bevorderen van deze twee veranderingen is al lange tijd de doelstelling van NIMD in de regio, die we nastreven via onze scholen voor democratie, programma's voor dialoog tussen de partijen en onze betrokkenheid bij partijen en het maatschappelijk middenveld. De komst van de pandemie heeft ons werk belangrijker dan ooit gemaakt, en dus zoeken mijn team en ik naar manieren om door te gaan - ondanks de lockdown. Maar vanuit mijn kantoor in Bogotá Ik zie dat er aspecten van de Colombiaanse democratie in het bijzonder bijzonder precair lijken te zijn dankzij het Coronavirus.

Het geval van Colombia

Colombia is een van de meest ongelijke landen in Latijns-Amerika. Bijgevolg hebben de sociale zekerheid en de gezondheidszorg van het land traditioneel op een precaire en exclusieve manier gefunctioneerd, net zoals het politieke systeem in het algemeen. Deze voortdurende problemen dragen bij aan de huidige onzekerheid over de impact van COVID-19 in het land.

Maar terwijl veel analisten en politici van het land debatteren over wat prioriteit moet krijgen, de economie of de gezondheid van de burgers, besteden maar weinigen aandacht aan een essentiële voorwaarde voor het effectief functioneren van beide onderdelen van de samenleving: een gezonde democratie.

De democratie in Colombia is ondermijnd door de wereldwijde pandemie vanwege drie belangrijke elementen: 1) ingrijpende veranderingen in het machtsevenwicht nu het Congres zijn activiteiten staakt, 2) een bijna totale afwezigheid van politieke partijen in de publieke sfeer en 3) een enorme ondoorzichtigheid bij het verstrekken van subsidies door de regeringen (nationaal en lokaal) aan degenen die het zwaarst getroffen zijn door de lockdown.

Het virus onder controle houden en tegelijkertijd de controle over de politiek verliezen

Laten we beginnen met de kwestie van het Congres. De situatie is relatief eenvoudig uit te leggen, maar niet noodzakelijkerwijs te begrijpen: de datum waarop het Congres de zittingen moest hervatten was 16 maart. Het duurde echter bijna een maand voordat de voorzitters van beide kamers maatregelen namen om het Congres virtueel te laten functioneren.

Degenen die pleiten voor de pauze in de activiteiten van het Congres voeren aan dat het ontbreken van protocollen voor de virtuele werking van het Congres de juridische steun voor politieke beslissingen die tijdens de lockdown worden genomen zou kunnen ondermijnen. Maar anderen beweren dat het het beste is dat de plenaire zittingen van het Congres zo snel mogelijk beginnen. Deze groep haalt andere organen aan die via het web werken, zoals gemeenteraden. Ze verwijzen ook naar de duizenden Colombianen die ondanks de besmettingsrisico's elke dag - fysiek - op hun werk blijven verschijnen.

Geen lichtvaardig besluit

Zonder te beslissen wie er gelijk heeft, is er een dringende kwestie die aan de orde moet worden gesteld: elke verandering waarbij de de facto Het verwijderen van het wetgevende orgaan van een politiek systeem kan een onmetelijke negatieve impact hebben op de democratie. Het wijzigen van checks and balances, vooral in een situatie waarin de uitvoerende macht al werkt met een uitzonderlijk brede portefeuille, zet de deur open voor autoritarisme en vermindert de geloofwaardigheid van democratische instellingen.

Democratische instellingen, zoals partijen, kiesraden en parlementen, kunnen ook op andere manieren worden ondermijnd. Leden van het Congres hebben bijvoorbeeld hun salaris doorbetaald gekregen ondanks het feit dat ze niet werkten; een reddingslijn die duizenden Colombianen, die hun baan zijn kwijtgeraakt door de lockdownmaatregelen, niet hebben gekregen.

Zitten de politieke partijen op slot?

Het tweede element dat de Colombiaanse democratie in het midden van de wereldwijde pandemie beïnvloedt, is de bijna totale afwezigheid van politieke partijen op het publieke toneel. Een paar van hen, voornamelijk de regeringspartij, zijn zichtbaar geworden om de maatregelen van de president ter bestrijding van COVID-19 te steunen en om een aanzienlijke donatie aan te bieden om de armsten midden in de crisis te helpen.

Daarentegen zijn de andere politieke partijen in de ogen van het volk praktisch onbestaand. Het publiek ziet hen dan ook niet als het kanaal waarlangs vooruitgang kan worden geboekt in hun politieke behoeften en eisen. Maar als de functies van de politieke partijen niet worden erkend en niet volledig worden uitgevoerd, kunnen ze het publiek niet zo effectief vertegenwoordigen en geen beleid ontwikkelen dat het algemeen belang dient.

De lockdown heeft niet betekend dat alle andere politieke problemen verdwenen zijn, en mensen in alle lagen van de samenleving hebben nog steeds vertegenwoordiging nodig. Meerpartijensystemen zijn relatief effectief in het voorzien in zulke uiteenlopende behoeften en het ter verantwoording roepen van de verantwoordelijken. Dat betekent dat partijen zich moeten inspannen om niet buitenspel te worden gezet of inactief te worden dankzij de uitbraak.

De virusrespons controleren en in evenwicht brengen

Het laatste definitieve element verergert niet alleen de nationale crisis als gevolg van het coronavirus, maar ondermijnt ook grondig de fundamenten van de democratie. Ik beschrijf hier de ondoorzichtigheden waarmee de overheid de armsten van subsidies en goederen heeft voorzien.

Aan de ene kant hebben Twitter-gebruikers aanzienlijke gebreken ontdekt en gemeld in de monetaire subsidies die door de nationale overheid worden uitgerold. Bij het invoeren van willekeurige nummers of de gegevens van overleden personen, verschijnen deze als begunstigden van de subsidies. De verklaring van de overheid, die een programmeerfout noemde, werd niet warm ontvangen door het publiek.

 

Aan de andere kant hebben raadsleden van verschillende gemeenten aanzienlijke kostenoverschrijdingen aan de kaak gesteld in de mand met goederen die lokale overheden hebben gekocht voor de allerarmsten. In Atlántico, Cesar, Arauca, Norte de Santander, Cundinamarca en La Guajira bijvoorbeeld, kregen raadsleden geen uitleg toen ze vroegen over goederen die door de overheid werden gekocht tegen drie keer de normale marktwaarde.

In beide gevallen is er mogelijk sprake van kwaadwillig gebruik van de noodmaatregelen die door de nationale regering zijn afgekondigd. Deze problemen zijn het gevolg van een gebrek aan open gegevens en nauwkeurige informatie over de manier waarop de uitvoerende macht haar hulpprogramma's uitvoert. Dit soort toezicht is iets waar stabiele democratische instellingen voor kunnen zorgen door middel van checks and balances.

Het is niet de tijd om onze handen in onschuld te wassen.

Voor Colombianen kan politiek synoniem zijn aan corruptie en polarisatie. Maar juist in deze momenten van rampspoed en gedeelde extreme nood moeten we - meer dan ooit - onze rol als actieve burgers serieus nemen en beginnen met het opbouwen van democratie buiten de stembussen om. Anders zullen de gevolgen van het coronavirus niet alleen worden gemeten in verloren levens en besmette mensen in het heden, maar ook in de verdieping van armoede en ongelijkheid in de toekomst.

De democratie in Colombia is ziek geweest - zelfs voordat het coronavirus opdook - en het is tijd om de krachten te bundelen om het te repareren. Vanuit NIMD Colombia blijven we, ondanks de huidige situatie, samenwerken met politieke actoren om hun vaardigheden voor democratische vertegenwoordiging te verbeteren.