Een crisis voor de democratie of haar evolutie? 

Dit is geen crisis van de democratie. In plaats daarvan is dit hoe democratie echt wordt. De boekpresentatie van Thomas Carothers, georganiseerd door NIMD en de Universiteit Leiden, bracht de boodschap over dat er werk aan de winkel is.. Violet Benneker, NIMD Kennisadviseur en moderator van NIMD's evenement "Democracies Divided with Thomas Carothers" deelt haar conclusies uit de discussie.

Een boek over politieke polarisatie in onze democratieën kan geen goed nieuws zijn, en dat is het zeker niet. Thomas Carothers, een vooraanstaande autoriteit op het gebied van internationale steun voor democratie en redacteur van het boek 'Democracies Divided', zei het recht voor zijn raap tegen het publiek: mensen zijn boos en eisen iets beters. Economische, religieuze en culturele verschillen worden door politieke leiders gebruikt om samenlevingen te splijten en polarisatie scheurt in de naden van onze democratische systemen. Als gevolg daarvan stijgt de temperatuur van de democratie over de hele wereld.

Gaat het slecht met de democratie?

De aanwezige panelleden waren het eens met zijn scherpe boodschap. Professor Ingrid van Biezen (Universiteit Leiden) presenteerde de cijfers; we zien meer landen waar de kwaliteit van de democratie afneemt, dan dat we landen zien waar de democratie verbetert. Caroline Gaita, uitvoerend directeur van Mzalendo (een parlementaire waarnemingsorganisatie en partner van NIMD in Kenia), schetste het beeld; in de 55-jarige democratie van Kenia is het wantrouwen jegens de overheid en politieke instellingen historisch hoog en stijgend, terwijl de burgerlijke ruimte steeds kleiner wordt. Haar werk, ervoor zorgen dat politieke leiders verantwoording afleggen aan het publiek, is een voortdurende uitdaging.

Polarisatie rechtvaardigt pessimisme niet

Toch geloven alle sprekers dat dit ook het moment is waarop democratie echt wordt. Polarisatie maakt deel uit van het democratische proces en democratieën moeten erop voorbereid zijn om ermee om te gaan. En er is goed nieuws op dat gebied.

Professor van Biezen benadrukte dat, ondanks de huidige tegenslagen, er vandaag de dag meer democratieën in de wereld zijn dan ooit tevoren. Meer mensen hebben nu inspraak in de politiek dan ooit tevoren. Het werk van Caroline Gaita toont de belofte van nieuwe technologieën in de democratie, omdat zij deze gebruikt om kiezers dagelijks in contact te brengen met hun gekozen leiders. Thomas Carothers ziet oplossingen in overbruggingspogingen die de dialoog en een beter begrip over de partijgrenzen heen bevorderen, en in democratische innovatie om polarisatie te verminderen.

Caroline Gaita van Mzalendo legt uit hoe polarisatie tussen partijen politieke vooruitgang tot stilstand kan brengen.

Het antwoord is betere democratie en meer dialoog

Wat betekent dit allemaal voor ons werk? NIMD gelooft dat politieke conflicten en enige polarisatie onvermijdelijk zijn. Sterker nog, polarisatie hoort bij een goed functionerend, inclusief politiek systeem. De kunst is echter om ervoor te zorgen dat dergelijke politieke conflicten worden opgelost door middel van dialoog in plaats van geweld - en dat het resulteert in politieke resultaten die de eisen van alle burgers weerspiegelen.

Thomas Carothers over hoe we polarisatie in onze eigen politieke gemeenschappen kunnen bestrijden.

We faciliteren de vreedzame oplossing van politieke conflicten door vertrouwen op te bouwen en de dialoog tussen politieke rivalen te bevorderen. We brengen politieke machthebbers in contact met groepen en leiders die zijn uitgesloten van het politieke toneel, zoals vrouwen en jongeren. We lobbyen bij internationale actoren om ervoor te zorgen dat inclusieve politieke besluitvorming bovenaan de wereldwijde politieke agenda staat. Maar we doen dit niet alleen.

Om Carothers te citeren: het zijn de burgers zelf die nieuwe bruggen slaan tussen de tegenstellingen, die op zoek gaan naar hervormingen in het politieke systeem die de manier waarop verkiezingen werken zouden kunnen veranderen. Die ervoor zorgen dat de media meer op consensus gericht zijn in plaats van op verdeeldheid. Er is niet één oplossing voor polarisatie, maar er zijn veel kleine oplossingen.